Các Nguyên Nhân Bình Ắc Quy Cháy Nổ Và Cách Hạn Chế Hiệu Quả

Các nguyên nhân bình ắc quy cháy nổ

Hai cực âm và cực dương chạm nhau

Nguyên nhân phổ biến gây cháy nổ ắc quy là khi hai cực âm và cực dương vô tình chạm vào nhau. Điều này có thể xảy ra trong quá trình tháo lắp, sửa chữa hoặc vận chuyển. Khi hai cực tiếp xúc trực tiếp, dòng điện lớn lập tức sinh ra, tạo ra tia lửa điện mạnh có thể gây cháy nổ. Trong quá trình thao tác tránh để các vật kim loại dẫn điện tiếp xúc cùng lúc với cả hai cực.

Sử dụng bình ắc quy quá tuổi thọ

Ắc quy sau một thời gian dài sử dụng sẽ giảm hiệu suất và khả năng tích điện từ dung dịch điện phân cho đến các bản cực bên trong.  Khi đã vượt quá tuổi thọ khuyến nghị, các thành phần bên trong có thể bị xuống cấp, dẫn đến rò rỉ điện hoặc sinh nhiệt bất thường, nó là yếu tố tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao và gây cản trở quá trình sử dụng.

Để chạm tia lửa điện khi đang sạc ắc quy

Trong quá trình sạc, ắc quy có thể sinh ra khí hydro – chất dễ cháy nổ. Nếu để tia lửa điện xuất hiện gần khu vực sạc, nguy cơ phát nổ rất cao. Nhiều người thường vô tình bật/tắt thiết bị điện hoặc hút thuốc gần khu vực sạc, dẫn đến phát sinh tia lửa. Sạc ắc quy ở nơi thông thoáng, tránh xa nguồn lửa và tuân thủ đúng hướng dẫn của nhà sản xuất sẽ giúp hạn chế rủi ro.

Ắc quy cạn nước trong quá trình sử dụng

Với các loại ắc quy nước, việc dung dịch điện phân bị cạn hoặc giảm xuống mức thấp trong quá trình sử dụng sẽ khiến ắc quy nóng lên nhanh chóng. Tình trạng này dễ làm biến dạng cấu trúc bên trong, gây rò rỉ hoặc phát nổ khi có tác động. Người dùng nên thường xuyên kiểm tra và bổ sung nước cất theo khuyến cáo của nhà sản xuất để đảm bảo ắc quy hoạt động ổn định và an toàn.

Dòng điện quá lớn trong quá trình sạc

Sạc ắc quy với dòng điện quá lớn là nguyên nhân thường gặp gây nóng, phồng vỏ và có thể dẫn đến cháy nổ. Khi nạp điện vượt quá mức quy định, các phản ứng hóa học bên trong diễn ra mạnh hơn, sinh nhiệt và tạo khí nhiều hơn bình thường. Để phòng tránh, hãy sử dụng bộ sạc đúng chuẩn, có chế độ tự ngắt khi đầy và theo dõi quá trình sạc thường xuyên.

Đọc thêm: Bình ắc quy bị sụt áp và cách xử lý

Xử lý tình huống cháy nổ ở ắc quy như nào?

Đối với xe

• Khi phát hiện ắc quy có dấu hiệu cháy nổ (bốc khói, phát ra tiếng nổ nhỏ hoặc mùi khét), bạn cần tắt động cơ ngay, rút chìa khóa và ngắt toàn bộ kết nối điện của xe. 
• Hãy luôn trang bị sẵn trên xe bình chữa cháy CO₂ hoặc bột khô – loại chuyên dùng cho thiết bị điện. Khi sự cố xảy ra, sử dụng bình này phun trực tiếp vào khu vực cháy để dập lửa. 
• Tuyệt đối tránh đổ nước trực tiếp lên bình ắc quy đang cháy vì nước có thể gây đoản mạch, bắn tung hóa chất hoặc khiến phản ứng hóa học mạnh hơn, làm tình hình nguy hiểm hơn.
• Nếu có thể, hãy di chuyển xe ra nơi trống trải, thoáng gió, tránh xa khu vực đông người, khu vực chứa vật dễ cháy để giảm thiểu nguy cơ cháy lan và tai nạn thứ phát.

Đối với con người

• Ngay khi xảy ra sự cố, cần nhanh chóng di chuyển người bị ảnh hưởng ra khỏi khu vực cháy nổ, tránh tiếp xúc thêm với khói, lửa và hóa chất độc hại.
• Nếu nạn nhân bị dính axit hoặc dung dịch điện phân từ ắc quy, cần lập tức rửa vùng da bị dính bằng nước sạch trong thời gian dài để trung hòa và loại bỏ hóa chất.
• Khi hóa chất bắn vào mắt, cần dùng nước sạch rửa liên tục ít nhất 15 phút. Trong lúc rửa, giữ mắt mở để nước cuốn trôi hóa chất ra ngoài, đồng thời đưa nạn nhân đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt.
• Đưa nạn nhân ra nơi thoáng khí, nới lỏng quần áo, giúp họ hít thở sâu. Nếu họ khó thở, ho nhiều hoặc ngất xỉu, cần gọi cấp cứu ngay để được hỗ trợ y tế kịp thời.

Cách hạn chế tình trạng cháy nổ ở ắc quy để đảm bảo an toàn

Ắc quy là bộ phận quan trọng giúp xe và các thiết bị vận hành ổn định. Tuy nhiên, nếu sử dụng sai cách hoặc bảo dưỡng không đúng, nguy cơ cháy nổ có thể xảy ra. Dưới đây là những giải pháp thiết thực giúp bạn hạn chế tối đa rủi ro, bảo vệ an toàn cho cả phương tiện lẫn con người.

• Thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ: Kiểm tra tình trạng ắc quy ít nhất 1–2 tháng/lần để phát hiện kịp thời dấu hiệu bất thường như phồng vỏ, rò rỉ dung dịch hoặc cực bị gỉ sét. Với ắc quy nước, cần bổ sung nước cất đúng cách khi dung dịch điện phân xuống thấp để tránh ắc quy quá nhiệt hoặc cháy nổ.
• Sử dụng ắc quy đúng tuổi thọ: Không nên cố sử dụng ắc quy đã quá thời gian khuyến nghị của nhà sản xuất, vì các bản cực xuống cấp dễ sinh nhiệt và rò rỉ điện.
• Sạc ắc quy đúng cách: Sạc ắc quy ở nơi thông thoáng, tránh xa nguồn lửa, tia lửa điện hoặc nơi có nhiệt độ cao để giảm nguy cơ cháy nổ do khí hydro. Sử dụng bộ sạc chuyên dụng có chế độ ngắt tự động khi đầy để tránh quá tải, tránh để tia lửa phát sinh trong quá trình sạc.
• Lắp đặt và sử dụng an toàn: Đảm bảo hai cực âm – dương không chạm nhau hoặc bị vật dẫn điện nối tắt khi lắp đặt. Khi tháo lắp, nên sử dụng dụng cụ cách điện và thao tác nhẹ nhàng để tránh gây tia lửa.